مال یتیم
إِنَّ الَّذینَ یَأْکُلُونَ أَمْوالَ الْیَتامى ظُلْماً إِنَّما یَأْکُلُونَ فی بُطُونِهِمْ ناراً وَ سَیَصْلَوْنَ سَعیراً
هر گناهی به اندازه ی اثر خاصّ خود کیفر دارد ظلم به یتیم با ظلمهای دیگر فرق دارد یک وقت کسی مظلوم قرار می‌گیرد ولی قدرت انتقام دارد یک وقت کسی مورد ستم قرار می‌گیرد و هیچ قدرت انتقام ندارد لذا ظلم به یتیم که هیچ قدرت دفاع و انتقام ندارد با سایر ظلمها فرق می‌کند.
یکی از مهمترین مسائل در مورد ایتام، بحث تعلیم و تربیت و هدایت آنها به سمت و سویی است که بتوانند در آینده انسان های صالح و ثمربخشی باشند. آنچه به تجربه ثابت شده است این است که هر گاه خداوند متعال نعمتی را از انسان بگیرد، در مقابل ظرفیت های بالایی به او می دهد که به عنوان مثال اکثر افراد نابینا یا ناشنوا از حافظه و استعداد بالاتری نسبت به بقیه افراد جامعه و در برخی نسبت به قبل از دست دادن آن نعمت برخوردارند. کودکان یتیم نیز به خاطر از دست دادن پدر، دارای استعداد فوق العاده ای می باشند
که هدایت این استعدادها، آینده جامعه را تضمین می کند، چنانکه علاوه بر پیامبر عظیم الشان (صلی الله علیه و آله)بسیاری از علما و دانشمندان نیز در بدو تولد یا در زمان کودکی از نعمت پدر محروم شده اند.اما اگر یتیم را به حال خویش واگذارده و به جای آنکه در اثر دلسوزی و مهربانی و مراقبت و تربیت، دلش را سرشار از فضائل و عشق به جامعه ساخته و به ابزار خدمت به اجتماع مسلح سازیم، به او بی توجهی کرده و از جامعه طردش ساختیم، ناخواسته او را ابزار خصومت به اجتماع مسلح کرده ایم و در نتیجه فردی بی بند و بار و خالی از فضایل و پر از کینه نسبت به اجتماع باز آورده ایم و چنین فردی در اولین فرصت ضربه های جبران ناپذیر خود را به پیکر اجتماع وارد می کند و انتقام خود را از اجتماع می گیرد، همان اجتماعی که در دوران یتیمی، فرزندان خود را در برابر چشم او می بوسید و با بهترین لباس و کیف، او را به مدرسه می فرستید ولی او به جرم اینکه فاقد پدر بود، توهین می شد!
وعده عذاب
رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ ، امیر المؤمنین ـ علیه السلام ـ و حضرت کاظم، رضا و جواد ـ علیهم السلام ـ خوردن مال یتیم را از گناهان کبیره شمرده اند و از گناهانی است که خداوند وعده آتش بر آن داده بلکه تصریح به کبیره بودن آن فرموده:
«إنَّ الذینَ یأکلونَ أموالَ الیتامی ظلماً إنّما یأکلونَ فی بطونهِم ناراً و سَیصلونَ سَعیراً»
«کسانی که اموال یتیمان را به ناحق تصرف می کنند در حقیقت آتش خورده اند و به زودی به آتش سوزانی می سوزند».
احادیث و روایات در نکوهش تجاوز به اموال یتیمان بسیار زیاد و تکان دهنده است و حتی کمترین تعدی به اموال یتیمان مشمول این حکم معرفی شده.
در حدیثی از امام باقر ـ علیه السلام ـ یا امام صادق نقل شده که کسی سؤال کرد این مجازات آتش درباره چه مقدار از غصب مال یتیم است؟ فرمود در برابر دو درهم.
قال علیٌ ـ علیه السلام ـ : «إن آکِلَ مالِ الیتیمِ سَیُدرِکُهُ و بالُ ذلکَ فی عَقَبِهِ و یلحَقُهُ و بالُ ذلکَ فی الاخرهِ»
امیر المومنان ـ علیه السلام ـ میفرماید: «خورنده مال یتیم بطور قطع زود است که وبال کارش در دنیا به اولادش برسد و خودش به سزایش در آخرت می رسد».
قال رسول الله ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ : «یُبعثُ اُناسٌ عَن قبورهم یومَ القیامهِ تأججُ افواههم ناراً» فقیل: یا رسول الله! مَن هؤُلاءِ؟ قال ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ «الذین یأکلون اموال الیتامی ظلماً»
پیامبر خدا فرموده: «روز قیامت جمعی محشور می شوند در حالی که شعله آتش از دهان آنها خارج می شود گفتند: یا رسول الله اینها چه کسانی هستند؟
فرمود: کسانی که از روی ستم مال یتیمان را می خورند». قال رسول الله ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ : «لَمّا أسری بی إلَی السماءِ رأیتُ قوماً یقذَفُ فی اجوافهِمُ النارُ و تُخرُجُ من أدبارهم فَقُلتُ مَن هؤُلاءِ یا جبرئیل فقال هؤلاء الذینَ یأکلونَ اموالَ الیتامی ظُلماً»؛
پیغمبر خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرموده: «درشب معراج، جمعی را دیدم که شکم هایشان از آتش پر بود و از عقب ایشان بیرون می آمد، از جبرئیل پرسیدم اینها چه کسانی هستند؟ گفت: خورندگان مال یتیم بناحق»
خبر وحشتناک
حضرت علی ـ علیه السلام ـ به چشم درد سختی مبتلا شدند، رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ به عیادت ایشان آمده فرمود: «یا علی چه شده است حضرت عرض کرد هیچ وقت به این شدت دردی عارض من نشده بود». حضرت خبر وحشتناکی ذکر فرمود که امیر المؤمنین ـ علیه السلام ـ چشم درد را فراموش کرد: آن خبر این است:
«یا علی! أنَّ ملکَ الموتِ إذا نزلَ لِقبضِ رُوحِ الکافرِ نَزَلَ معهُ سفودٌ مِن نارِ فنزعَ روحَهُ به فتصیحُ جهنمُ، فاستوی علیٌ ـ علیه السلام ـ جالساً فقال ـ علیه السلام ـ یا رسول الله ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ أعِد عَلَیَّ حدیثکَ فقد أنسانی وَجَعی ما قُلتَ، ثُمَّ قال ـ علیه السلام ـ : هَل یُصیبُ ذلکَ أحداً من أمتِکَ قالَ ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ نَعَم حاکِمٌ جائرٌ و آکلُ مالِ الیتیمِ ظُلماً و شاهِدُ زورٍ»؛
پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرمود: «به درستی که عزرائیل وقتی که برای گرفتن جان کافری می آید، سیخهایی از آتش همراه او است، پس با آنها جان او را می گیرد، پس جهنم صیحه می زند، امیر المؤمنین ـ علیه السلام ـ راست شد نشست و عرض کرد: یا رسول الله حدیثی را که فرمودید تکرار فرمائید که درد چشم را فراموش کردم از ترس این خبر! آیا از امت شما هم کسی هست که به این کیفیت معذب شده و بمیرد؟ فرمود: آری، سه طایفه از مسلمانانند که این قسم جان می دهند، حاکم ظلم کننده، خورنده مال یتیم به ناحق، شهادت دهنده به دروغ».
کلمات کلیدی :
